اعتصاب کارگران بندر فلیکستو در انگلستان

فناوری‌های نوین در چند دهه گذشته چهره زندگی را چنان تغییر داده‌اند که شاید فقط در ذهن نویسندگان فیلم‌های علمی و تخیلی قابل تصور بود. هواپیما‌های بدون سرنشین، خودروهای الکتریکی به واقع خود-ران، گوشی‌های تلفن با قابلیت‌های بسیار زیاد، فناوری واقعیت مجازی و … تنها بخشی از عناصر نوینی است که به زندگی ما اضافه شده است. در این بین شاید مهم‌ترین عنصر اینترنت است. اینترنت که در آغاز فقط یک راه ارتباطی ساده و رقیبی برای تلفن محسوب می‌شد، رفته رفته در تمام دیگر فناوری‌ها نفوذ کرد و آنها را به درجاتی بسیار بالا در تاثیرگذاری بر زندگی رساند. حالا دیگر یک مصرف‌کننده نوعی می‌تواند به کمک یک تلفن همراه متصل به اینترنت برای بر آوردن نیازهایش، پا از خانه بیرون نگذارد. هر چیزی (به واقع از شیر مرغ تا جان آدمیزاد) می‌تواند به صورت آنلاین سفارش داده شده و درب خانه تحویل گرفته شود.

اما واقعیت این است که این فقط چهره زندگی ماست. در باطن این چهره آنچه بدون تغییر باقی مانده کار و روابط کاری است. خود کار کردن که یقینا وجه ثابت زندگی انسانی است. روابط کاری اما در گذر زمان تغییراتی داشته است. در گذشته‌های دور عمده کارهای جامعه توسط برده‌ها انجام می‌شد و رابطه کاری اصلی جامعه رابطه برده با صاحبش بود. در دوره زمانی که ما زندگی می‌کنیم این کارگران هستند که چرخ تولید را در جامعه می‌چرخانند و بنابراین مهم‌ترین رابطه کاری موجود در جامعه رابطه کارگر و کارفرما است. آنچه را که فناوری‌های نوین نتوانسته و یقیناً نمی‌تواند تغییر دهد همین رابطه و خصوصیات ذاتی است. منظور از خصوصیات ذاتی، همان تضاد و تعارض منافعی است که قطعاً هر کارگر و هر کارفرمایی آن را تجربه کرده است.
تضاد و تعارض منافع بین کارگر و کارفرما در دوره‌هایی خفیف‌تر بروز پیدا می‌کند و در دوره‌هایی شدیدتر، اما همیشه بدون تغییر و به همان صورت قدیمی در این رابطه وجود دارد. شاهد این ادعا هم این است که در هر دوره که جلوه‌های بیرونی این تضاد کم می‌شود و برخی حکم می‌کنند که دیگر شاهد این تضاد نخواهیم بود، در پایان این دوره در شکل و شمایلی درست مانند گذشته بروز پیدا می‌کند.

این روزها که تلاطم‌های بین المللی اقتصادِ نقاط مختلف جهان را متاثر ساخته و به دنبال آن سود شرکت‌های ریز و درشت تحت تاثیر قرار گرفته و احیاناً به طور میانگین کاهش یافته است، سرمایه‌داران این شرکت‌ها به دنبال این هستند که بر بستر تعارض منافعی که گفتیم، سودهای از دست رفته را از جیب کارگرانشان بیرون بکشند. در مقابل این تعرض که گاهی عظیم و عیان است، کارگران نیز ساکت نمی‌نشینند و از ابزار اتحاد بهره می‌گیرند تا مهاجم را عقب برانند. این خلاصه اتفاقی است که در این چند روز اخیر در شرکت «خط آهن و بار‌انداز فلیکستو»[1] به وقوع پیوسته است. شهر ساحلی فلیکستو، بزرگ‌ترین بندر انگلستان است که 48 درصد ترانزیت کانتینری انگلستان ( 4 میلیون کانتینر در سال) از طریق آن صورت می‌گیرد.

ماجرا از آنجا شروع شد که کارفرما در تلاش بود که نرخ افزایش دستمزدها را زیر نرخ تورم وضع نماید. تورم انگستان نیز مانند بسیاری نقاط دیگر دنیا در این اواخر رکوردهای چند دهه گذشته را شکسته است. در حال حاضر تورم اقلام خرده‌فروشی در انگلستان به رقم 12.1 درصد رسیده است و پیش بینی می‌شود تا پایان سال به رقم 17 درصد برسد. در مقابل این تورم کارفرما (یعنی شرکت خط آهن و بار‌انداز فلیکستو) پیشنهاد افزایش 5 درصدی دستمزد را روی میز گذاشت. کارفرما سال گذشته نیز توانسته بود دستمزدها را کمتر از تورم افزایش دهد. این در حالی است که در همین سال توانسته بود 99 میلیون پوند بین سهامدارانش تقسیم کند و 61 میلیون دلار هم افزایش سرمایه داشته باشد. این رقم‌ها را مقایسه کنید با رقم 10 میلیون پوند افزایش دستمزدی که کارگران، آن‌هم برای جبران تورم درخواست کرده‌اند.

نمایندگان کارگران پیشنهاد کارفرما برای افزایش 5 درصدی دستمزد را رد کردند و تهدید به اعتصاب نمودند. کارفرما در مقابل این تهدید پیشنهادش را تا 7 درصد افزایش داد. در روز 19 مرداد نمایندگان کارگری این پیشنهاد را در بین 1900 کارگر این شرکت به رأی گذاشتند. نتیجه جالب توجه بود. 92 درصد کارگران این پیشنهاد را نیز قبول نکردند و به اعتصاب رای دادند. تصمیم بر این شد که اعتصابی به طول 8 روز (از 30 مرداد تا 6 شهریور) به راه افتد. پیش بینی شده بود که در این 8 روز، تجارت 800 میلیون دلار کالا در این بندر مختل شود و اثرات آن تا چند ماه بر زنجیره تامین کالا در انگلستان و اروپا باقی بماند.

اعتصاب کارگران در تاریخ 30 مرداد آغاز شد. پیش از این آخرین اعتصاب کارگری‌ای که این بندرگاه به چشم دیده بیش از 30 سال پیش در سال 1989 اجرا شده بود. چنانکه می‌بینیم، وقتی تهاجم کارفرما شروع می‌شود، صفوف کارگران در مقابل آن می-ایستند تا از جبهه خودشان محافظت کنند. اکنون نیز مانند 30 سال پیش پاسخ زیاده خواهی کارفرما اتحاد و اعتصاب است. این فقط یک سنت نیست که با رفتن یک نسل و آمدن نسل جدید از یادها برود، بلکه یک قاعده است، قاعده‌ای که بر تضادی که گفته شد استوار است. البته که در اینجا «تجربه» مانند هر جای دیگری می‌تواند کارآمد، مهم و حتی تعیین کننده باشد، اما از آنجا که این تضاد ریشه‌ای است، خلاقیت‌های موردی نیز می‌توانند کفایت کنند و به تجربه ‌های موفق منجر شوند.

در طول اعتصاب کارگران بندرگاه توانستند بر سر موضوعات مختلفی از جمله دستمزد کارگران تازه وارد و پاداش‌های موردی حین کار به نظرات یکدستی برسند و خواسته‌های مشخصی را نیز در این موارد مطرح کنند. علاوه بر این در مورد مسائل سیاسی از جمله اینکه حزب کارگر انگلستان برعکس شعارهایش تا چه حد بر علیه منافع کارگران قدم برمی‌دارد بحث و تبادل نظر کردند. شایان ذکر است این اعتصاب مطابق برنامه پس از 8 روز پایان یافت اما مذاکرات با کارفرما همچنان به نتیجه نرسیده است. از این رو نمایندگان کارگران باز هم کارفرما را به یک اعتصاب دیگر تهدید کرده‌اند.

یکی از کارگران بارانداز که از هدایت‌کنندگان اعتصاب هم هست، در مصاحبه‌ای از منافع مشترک کارگران سخن گفت و ابراز امیدواری کرد که اعتصاب آنها «برای دیگر کارگران نوید بخش این باشد که [با اتحاد] می‌توانیم صدای خودمان را داشته باشیم و به موفقیت دست پیدا کنیم. نترسید از اینکه این صدا را به دست بیاورید. انصاف و نتایج درست همیشه باید در صدر باشند. امیدوارم دیگران نیز از آنچه ما انجام می‌دهیم انگیزه بگیرند – با این کار ما همبستگی و حمایت از یکدیگر را نشان می‌دهیم و خواهیم توانست این کشور را برای زندگی به جای بهتری تبدیل کنیم»[2].

[1] Felixstowe Dock and Railway

[2] https://www.wsws.org/en/articles/2022/08/21/cakp-a21.html